مواجهة مجلس شورای ملی و ساختار کهن قدرت: تحلیلی از واکنش دربار و شاهزادگان به اصلاحات مالی مجلس اول
نویسنده
چکیده مقاله:
تشدید بحران مالیِ ایران در آستانة انقلاب مشروطیت و ضرورت ساماندهی نظام مالی، این امر را در صدر دغدغه‌های نخستین مجلس شورای ملی قرار داد. تشکیل کمیسیون مالیه و یکی از اقدامات آن یعنی تنظیم صورتِ دخل و خرج و کاستن از حقوق و مستمری‌ها به این منظور صورت گرفت. این اقدامات به نوبة خود، واکنش عناصر ذی‌نفع ساختار کهن را به دنبال داشت و آنها را در برابر ساختار جدید و در رأس آن، نهاد پارلمان قرار داد. در مقالة پیش رو تلاش شده است ابعاد این مواجهه در بستر سیاسی‌اش کاویده شود. پرسش محوری آن عبارت است از اینکه اقدام مجلس اول در کسر حقوق و مستمری‌ها چه تأثیری بر مواجهة مجلس و ساختار کهن قدرت داشت؟ نقطة کانونی این تحقیق که با تکیه بر مطالب مندرج در صورت مذاکرات مجلس و مبتنی بر یک الگوی توصیفی ـ تحلیلی مشخص شده، واکنش رده‌های بالایی منظومة قدرت است. نتیجه نشان می‌دهد که اقدام مجلس در کسر حقوق و مستمری‌ها، واکنش دو سطح از هستة مرکزی قدرت و وابستگان آن شامل شاه و دستگاه سلطنتی و شاهزادگان را برانگیخت. این واکنش در قالب عریضه‌نویسی، تحصن در مجلس و اعتراض به این نهاد نوپا جلوه یافت.
منابع مشابه
ادارة مالی و بودجة مجلس اول شورای ملی
با برپایی نخستین مجلس شورای ملی و ورود منتخبان ملت به عرصة قانون‌گذاری کشور، مجلسیان پیش از توجه به هر مسئلة فردی، در اندیشة رفع مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران بودند. بنابراین، آنها در ابتدای امر، بدون توجه به مسائل و مشکلات خود - به‌ویژه در موضوع مالی و تأمین هزینه‌های زندگی فردی- مشغول کار شدند؛ تا اینکه، با مشکل نبودن منبع تأمین هزینه‌های شخصی و حتی نمایندگی خود مواجه شدند. بدین‌ترتی...
متن کاملادارة مالی و بودجة مجلس اول شورای ملی
با برپایی نخستین مجلس شورای ملی و ورود منتخبان ملت به عرصة قانون گذاری کشور، مجلسیان پیش از توجه به هر مسئلة فردی، در اندیشة رفع مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران بودند. بنابراین، آن ها در ابتدای امر، بدون توجه به مسائل و مشکلات خود - به ویژه در موضوع مالی و تأمین هزینه های زندگی فردی- مشغول کار شدند؛ تا اینکه، با مشکل نبودن منبع تأمین هزینه های شخصی و حتی نمایندگی خود مواجه شدند. بدین ترتی...
متن کاملاصلاحات مالی مجلس اول و اجرای آن در مازندران
مشکلات مزمن مالی و افزایش کسری بودجه دولت قاجاریه موضوعی پنهان یا قابل انکار نبود، زیرا بار آن به شیوه‌های مختلف متوجه ملت می‌شد. برای حل این مشکل، مجلس شورای ملی قوانینی اصلاحی را وضع کرد که مالیات ارضی و لغو تیول را شامل می‌شد (صفر1325هـ ق./مارس1907م). پژوهشگران با تمرکز بر نحوه قانون‌گذاری و خود این قوانین، به گونه‌ای گذرا به مخالفت مسلحانه برخی از تیول‌داران با قانون اساسی به بهانه حمایت از...
متن کاملمجلس اول شورای ملی و تلاش برای تبیین حقوق اساسی
مقاله حاضر پژوهشی درباره مجلس اول شورای ملی ایران و تلاش آن برای تبیین و تثبیت حقوق اساسی کشور است.از این‌رو، با تعمق در معنا و مفهوم و گستره حقوق اساسی به روند تدوین قانون اساسی و متمم آن در این مجلس می‌پردازیم وسپس بررسی می‌کنیم که آیا نمایندگان این مجلس از آن مایه دانش و آگاهی برخوردار بودند که بتوانند نظام حقوقی جدیدی بر پایه مردم‌سالاری تعریف کنند و آیا اقدامات ایشان فقط در محدوده تبیین نظ...
متن کاملتاریخچه مجلس شورای ملی
تشکیل مجلس شورای ملی در ایران، نتیجه تلاش پنجاه ساله ای بود که با صدور فرمان آن توسط مظفرالدین شاه عینیت یافت و پس از تهیه نظامنامه، انتخابات دوره اول مجلس برگزار و مجلس متشکل از طبقات شاهزادگان، اعیان و اشراف، علما و طلاب علوم دینی، تجار، اصناف و ملاکین و فلاحین شکل گرفت، مقاله حاضر، ضمن پرداخت به چگونگی انتخابات، اقدامات اساسی مجلس اول را به همراه مسائلی که باعث افزایش اختلاف با شاه و دولت و ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 27 شماره 35
صفحات 153- 176
تاریخ انتشار 2017-11-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023